گمان " 2 ". مكن كه رذایل نفسانى و اخلاق روحى ممكن الزوال نیست. این ها خیال خامى است كه نفس اماره و شیطان القاء مى كند و مى خواهد تو را از سلوك راه آخرت و اصلاح نفس باز دارد. انسان تا در این دار تغیر و نشاءه تبدل است، ممكن است در تمام اوصاف و اخلاق تغییر پیدا كند، و هر چه ملكات محكم هم باشد تا در این عالم است، قابل زوال است. منتها به حسب اختلاف شدت و ضعف، زحمت تصفیه تفاوت مى كند. 

البته اول پیدایش صفتى در نفس، با زحمت و ریاضت كمى او را مى توان ازاله كرد. مثل نورسى كه ریشه نداونیده باشد و متمكن در زمین نشده باشد. ولى بعد از آن كه صفت، متمكن در نفس شد، و از ملكات مستقره نفس گردید، زوالش ممكن است ولى زحمتش زیاد مى شود. درختى كه كهن سال شده و ریشه كرده، زحمت كندنش زیاد است. تو هر چه دیرتر در فكر قلع ریشه هاى مفاسد قلب و روح افتى، ناچار زحمت و ریاضتت بیش تر گردد. 

اى عزیز اولا مگذار مفاسد اخلاقى یا عملى در مملكت ظاهر و باطنت وارد شود كه این خیلى سهل تر است دفع آن تا بعد از وارد شدن و برج و بارو را گرفتن در صدد رفع و اخراج برآیى. و اگر وارد شد، هر چه دیرتر در صدد رفع برآیى، زحمت زیاد مى شود و قوه داخلى رو به نقصان مى گذارد. 

شیخ جلیل ما و عارف بزرگوار آقاى شاه آبادى - روحى فداه - فرمودند كه تا قواى جوانى و نشاط آن باقى است، بهتر مى توان قیام كرد در مقابل مفاسد اخلاقى، و خوبتر مى توان وظایف انسانیه را انجام داد. مگذارید این قوا از دست برود و روزگار پیرى پیش آید كه موفق شدن در آن حال مشكل است، و بر فرض موفق شدن، زحمت اصلاح زیاد است. پس انسان عاقل كه تفكر كرد در مفاسد چیزى، اگر وارد در آن نیست، گرد آن نمى گردد، و خود را آلوده نمى كند، و اگر خداى نخواسته وارد شد، هر چه زودتر در صدد اصلاح بر مى آید و نمى گذارد ریشه كند و اگر خداى نخواسته ریشه كرد، با هر زحمت و مشقتى است، ریشه او را مى كند كه مبادا به ثمره برزخى و آخرتى برسد، و میوه آن را بار دهد كه اگر با آن خلق فاسد را از این عالم كه نشاه هیوالنى و تغیرات مادى است، منتقل شد، قلع آن از دست خود او خارج مى شود و تا (در) آخرت یا برزخ یك خلق از اخلاق نفسانى بخواهد تبدیل شود، هیهات است. 

در حدیث است از رسول اكرم صلى الله علیه وآله كه هر یك از اهل بهشت و جهنم مخلدند در آن به واسطه نیات خود. نیات فاسده كه زاییده اخلاق رذیله است، ممكن نیست زائل شود مگر آن منشاء آن زائل گردد. 

در آن عالم ملكات به قدرى با شدت و قوت ظهور مى كند كه زوال آن یا ممكن نیست - آن وقت مخلد است در جهنم - و اگر با فشارها و سختى ها و آتش ها زائل شود، پس از قرن هاى ربوبى، شاید زائل شود. 

پس اى عاقل! چیزى را (كه ) با یك ماه یا یك سال زحمت جزئى دنیایى با اختیار خود ممكن است اصلاح كرد، و گرفتارى هاى دنیا و آخرت را به آخر رساند، نگذار بماند و تو را هلاك كند " 3 ".